how is it changing for more inclusivity?
By Gael Doorneweerd-Perry and friends
Every month, I will contact people and give space to their voices. The aim of this section is to talk about our community, how it is built and how we can make it safer. To give space and light to people and give them the opportunity to share their experiences, their hopes, their dreams. If you want to contribute, contact Gael at gael.perry.mail@gmail.com.
For this month’s article, I wanted to do something a bit special. Talking about language, and about how it is changing to go towards more inclusivity, hopefully shaping our minds and behaviours. To do so, I invited eight friends to talk, in their own native tongue and their own way, about how their language is changing. It can be in terms of more gender inclusivity, less built-in discrimination, or simply to fit the diversity of the world that has been denied by conservatives for too long. It can feel scary, it can feel complicated, it can feel like the task is too big for you alone, but it is impossible to deny how languages and their construction impact our way of thinking. This is an article in eight languages, and however many of them you speak, one, two or eight, I hope you will be inspired to talk about this topic around you, and discover that languages are changing all the time, that it’s an adventure in which the people setting the rules are their users. You and me.
Essays on languages: how is it changing for more inclusivity?
English, by Stephen Davidson
English is evolving in many ways to be more inclusive, and many of those ways involve focusing more on the individual person you're talking to or about.
For example, in disability inclusion, there are two schools of thought: person first, which puts the personhood before the condition (eg a person in a wheelchair) and identity first, which puts the condition first as it's a part of the person's identity (eg an autistic person). Our terms for people with non-white skin colours and/or from diverse cultural backgrounds are evolving rapidly and being debated hotly; for example, some prefer POC (People of Colour), some BIPOC (Black, Indigenous and People Of Colour), some BAME (Black, Asian and Minority Ethnic), some People of the Global Majority or other terms. The acronym LGBTQ+ sometimes includes over a dozen letters to include all of the people who might fall under that umbrella, but there are those who don't wish to be included based on their personal identity.
It's become common to ask what pronoun people use (with he/she/they being the three most common) and to include your own pronouns in email signatures, zoom names etc. We've also fallen out of the habit of referring to all of humanity as 'mankind'.
What all of these have in common is the movement from attempting to classify great swathes of the population towards simply asking individuals how they'd like to be addressed or referred to.
French, by Donatienne Amann
En Français, il existe deux genres : le masculin et le féminin. Il y a bien le « on » qui rappelle le « nous » mais celui-ci s'accorde au masculin. Alors qu'on parlait d'autrice et de philosophesse, que les règles d'accord étaient celles de la proximité et du nombre, l'Académie française, en 1635, a décidé de masculiniser la langue française car selon certaines personnes (possédant notamment un pénis et une peau blanche) : « le masculin l'emporte sur le féminin car c'est le genre le plus noble ». De ce fait, la langue française est devenue celle que l'on connaît aujourd'hui.
Aujourd'hui, on tente de féminiser et de ramener plus d'inclusivité, au grand dam des descendants des Académiciens, par différents moyens. Soit en ajoutant des points médians comme « des improvisateur·ice·x·s », le « x » incluant toutes les transidentités. Ou alors en utilisant la double énonciation « les improvisateurs et les improvisatrices ». Ou encore en créant des mots-valise comme improvisateurice. Il est aussi possible d'essayer de dégenrer son langage en disant « des personnes faisant de l'improvisation ». Les possibilités sont infinies et il n'y a pour le moment aucune règle.
L'idée, au lieu de s'offusquer, est plutôt de créer, se tromper, inventer ensemble pour enrichir la langue, la rendre plus inclusive et tout faire péter.
German, by Julia Hisserich
Die deutsche Sprache ist im internationalen Vergleich nicht unbedingt die einfachste Sprache. Man denke nur an Wörter wie „Quietscheentchen“ oder „Streichholzschächtelchen“, die Nicht-Muttersprachler*innen in die absolute Verzweiflung treiben können.
Genauso treibt die deutsche Sprache immer noch viele Menschen in die Verzweiflung, wenn es um die Inklusion von Frauen geht. Dabei bietet sie mittlerweile doch so viele Möglichkeiten auch die feminine Hälfte der Weltbevölkerung anzusprechen: Das Binnen-I („KünsterInnen“), das Gender-Sternchen (Künstler*innen) oder der ganz normale Schrägstrich (Künstler/innen). Für Einige gilt dies immer noch als „Gender-Gaga“ oder „die Rache männerhassender Feministinnen“. „Ist doch klar, dass bei dem Wort „Künstler“ auch die Frauen gemeint sind, das muss ich doch nicht extra dazu sagen!“, höre ich immer noch aus Bekannten- oder Freundeskreisen.
Wie mächtig und exkludierend Sprache jedoch sein kann, ist mir immer wieder plakativ auf der Improtheater-Bühne vor Augen geführt worden. So tönt es nach der Abfrage „Nennt mir einen Beruf.“ lautstark „ARZT!“ aus dem Publikum. Und wie häufig habe ich im Anschluss eine Szene gesehen, in der die Spielenden oder sogar ich selbst als Frau einen männlichen Arzt gespielt haben. Wenn wir improvisieren, schalten wir unsere Köpfe im besten Fall aus, es muss schnell gehen, in the moment und so. Und in dieser kurzen Sekunde, grenzen wir aus, beschneiden uns und die Gesellschaft.
Die Welt ist eine Bühne und das Theater dessen Spiegel, zeigen wir ihr doch die ganze, bunte Welt. Nur zwei bis fünf Buchstaben machen den Unterschied. Für eine komplizierte Sprache wie Deutsch mit meterlangen Wörtern eigentlich kein großer Aufwand, finde ich.
Italian, by Martina Pavone
Stiamo vivendo un momento di fermento linguistico e di cambiamento sociale molto frizzante che ovviamente sta suscitando resistenze perché gli umani sono animali stanziali e renitenti ad uscire dalle abitudini, dalle tradizioni e dalla propria zona di comfort. Il linguaggio é cio che da forma al pensiero, quindi poi ha impatto sulle azioni, i comportamenti e le decisioni delle persone, formando poi la cultura che ci circonda ed ecco perché diventa importante porsi il problema di rendere la nostra lingua più inclusiva.
L’Italiano fa parte delle lingue con un genere grammaticale insieme al francese, tedesco e spagnolo, dove infatti parallelamente stanno lavorando sulle stesse questioni. La nostra è una lingua meravigliosa ma é chiaramente una lingua che predilige il maschile. Questo é evidente dall’uso del maschile plurale usato per rivolgersi ad un gruppo non unicamente maschile e dalla questione dei nomina agentis (nomi professionali) declinati al femminile.
Gli esperti si stanno anche ponendo il problema al di là del rapporto binario maschile-femminile cercando di rivolgersi anche alle persone non binarie. Tra le proposte al momento abbiamo quell* del partito dell’asterisco (tutt*), quellu del partito della u (tuttu), e quellə del partito della schwa (tuttə).
Queste riflessioni ci riguardano da vicino essendo noi cantastorie ed essendo il linguaggio uno dei nostri strumenti. Utilizzare bene la nostra lingua, e includere le persone tutte ci rendono improvvisatorə e persone migliori.
Buon lavoro a tuttə!
Polish, by Mariusz Ciechoński
Czerwiec 2020, Warszawa. Pod ambasadą USA zebrali się protestujący przeciwko rasizmowi. Wśród nich stoi ciemnoskóra 10-latka - Bianka Nwolisa. Trzyma transparent „Stop calling me Murzyn”. Jej zdjęcie obiega Polskę i wkrótce wybucha debata, czy używanie słowa Murzyn jest obraźliwe. 5 marca 2021 Rada Języka Polskiego wydaje oficjalną opinię odradzającą używanie słowa na m, jako archaicznego i budzącego negatywne skojarzenia. Odzywają się liczne głosy oburzenia terrorem politycznej poprawności.
Walka o inkluzywny język nie jest łatwa w kraju, w którym szósty rok rządzą katoliccy konserwatyści. W którym aborcja jest nielegalna nawet w przypadku nieuleczalnej choroby płodu. Gdzie istnieją „strefy wolne od LGBT”.
Jedyne znane mi państwowe instytucje propagujące język, który nie wyklucza i nie rani to wspomniana już RJP oraz Rzecznik Praw Obywatelskich. Patronują one np. poradnikowi „Jak mówić i pisać o grupach narażonych na dyskryminację”.
W tym zakresie działa też wiele organizacji i oddolnych inicjatyw. Fanpage Słownik Empatyczny Języka Polskiego przypomina, że słowa są jednym z aspektów empatii. Słownik Neutratywów Języka Polskiego zachęca do używania niebinarnych zaimków i innych form płciowych. Jednym z aspektów walki o równouprawnienie, jaką prowadzą organizacje prokobiece, m.in. Feminoteka czy Dziewuchy Dziewuchom jest propagowanie feminatywów – żeńskich nazw zawodów, funkcji i tytułów. Koło naukowe MyGender wydało broszurę „Dobrze robię, mówiąc z głową” na rzecz niedyskryminującej komunikacji.
W Polsce droga do języka opartego na empatii jest długa i pod górę, a rząd, media publiczne i prawicowi dziadersi rzucają idącym nią kłody nie tylko pod nogi, ale i prosto w twarze. Wierzę jednak, że wspomniane powyżej inicjatywy i dziesiątki podobnych prowadzą do celu. Krok po kroku, słowo po słowie.
Portuguese, by Fábio Lins
Ainda é novo. Em pequenos grupos de artistas vejo acontecer. Faço parte, mas não domino a linguagem em desenvolvimento.
Gosto de utilizar o @ quando divulgo meus cursos, coloco lá “cursos de improvisação com descontos para alun@s pret@s”, na intenção de acolher em uma mesma palavra dois gêneros, como se o @ formasse uma palavra de gênero fluido. Aprendi depois que esse tipo de ação exclui os deficientes visuais, pois os tradutores do celular acabam não identificando aquela palavra com @. Se acerta de um lado e se erra de outro.
Pelo menos enquanto os tradutores não assimilarem essa variante que não faz parte das normas oficiais da língua portuguesa. Sem provocar essas normas não teremos mudanças. Então amigues, sejam todxs bem vindes ao debate. Acho graça que uma pequena mudança na linguagem do brasileiro já convoca a revolta dos conservadores. Um grupo enorme de pessoas acha uma chatice quem se presta a dar boas-vindas com “bem vides”, mas como diria o presidente genocida, e daí? Quem se propõe a falar assim mostra desejo de inclusão e reflexão.
É preciso coragem, quem fala bem vides demonstra valentia, pois sabe que esse “e” ali no final, convoca resistência.
Russian, by Anna Melikyan
Инклюзивность в русском языке есть, но…
Сразу уточню, прямо сейчас нет консенсуса о норме для всех. Есть новые слова, есть попытки активистов рассказать о них большему количеству людей, есть споры и много рефлексии. Так что расскажу, на каком этапе мы сейчас и немного о реакции общества.
Я бы условно поделила русскоязычную среду на 3 категории людей: тех, кто используют инклюзивные формулировки, тех, кому всё равно, и тех, кто очень сильно против, потому что они плохо звучат / оставьте в покое русский язык / надо слишком много думать. Пока, кажется, первых меньше.
И вот что они предлагают.
Использовать феминитивы: у каждой профессии должна быть форма женского рода, как бы сильно оно не резало некоторым слух. Окончаний много, можно выбирать, кто ты — импровизаторка или импровизатрисса.
Для разговоров о гендере или сексуальной идентичности вне бинарной системы использовать чёткие формулировки, и чаще всего это кальки с английского языка: трансгендерная персона (человек / мужчина / женщина), интерсекс-человек, бисексуал-ка и тд. Плюс многообразие местоимений: она, он, они могут быть кем угодно.
Когда речь идёт о людях с заболеваниями и ограничениями, не называть их «инвалид», «слепой» и тем более «больной». Можно сказать человек с инвалидностью, незрячий человек — потому что личность важнее диагноза.
Уходить от оскорбительных слов вроде «бомж». Если очень надо сказать о статусе, лучше использовать более нейтральное слова вроде бездомный.
Не уточнять национальность без необходимости. В России живёт больше 190 народов, но если мы не пишем текст про бурятскую кухню или дагестанский костюм, достаточно просто имени человека.
Пока всё это — часть языка неравнодушных в медиасреде, но если эта среда становится всё шире, надежду мы не теряем.
Spanish, by Raquel Racionero
Hablar en español de forma inclusiva no es ni aburrido ni tan complicado, y afortunadamente empieza a no ser raro. Es cuestión de prestarle atención, de querer hacerlo y de ir cogiendo práctica.
Podemos ir hallando los genéricos inclusivos como “personas” para resolver expresiones; acostumbrarnos a utilizar formas dobles como “los y las trabajadoras” y utilizar esta estrategia para poder utilizar el femenino en colectivos e incluso ir invirtiendo el orden femenino y masculino de forma alternada; y formular las frases omitiendo el sujeto como permite el español. Queda todavía camino para que la Gramática académica acepte ciertos usos, o para encontrar algunas soluciones para que concordar el género no sea complicado o dejemos de sentir algunas expresiones raras o poco prácticas.
En español no se concuerda el verbo en género, por ahí ya lo tenemos fácil comparado con otros idiomas. Y la RAE (Real Academia Española) reconoce desde hace largo tiempo la doble forma, masculina y femenina, para muchas profesiones . Así que aunque a algunas personas les suene raro decir árbitras, técnicas, médicas, redactoras jefas, autora, bombera, arquitecta e ingeniera, existen y es correcto académicamente desde hace mucho. Es cuestión de uso, no de posibilidad.
Existe la propuesta de construir un género neutro con la e para decir por ejemplo, les alumnes, como una alternativa al masculino genérico y que incluya a todas las personas y salir del binarismo de género. No está muy extendido todavía ni reconocido académicamente, pero quién habla decide cómo lo hace. Tampoco acepta la RAE utilizar el femenino para grupos mixtos aunque haya una mayoría femenina, pero cada vez se extiende más su uso.
Personalmente pienso que habrá que empujar estos usos inclusivos del lenguaje porque son necesidades expresivas que sentimos muchas personas. Cuando la mayoría de personas hablemos así en nuestro día a día, este español será el consenso y la RAE tendrá que registrarlo. Prefiero hacer el esfuerzo de hablar un español inclusivo que no ser nombrada o no reconocer la existencia de otres.
Postface (by Gael again).
If you wonder if it’s normal that you understand only 15% of this article, it is, it just means that you speak one language. If you understand a bit more, hopefully, progresses in different languages can inspire each other and help us figure out how we can become more inclusive.
The inspiration doesn’t stop here. If you are curious, try to talk with others about how their languages are built! Did you know that Finnish didn’t have gendered pronouns at all? Did you know that Indonesian has the same word for ‘brother’ and ‘sister’, but on the other hand uses different words depending on the age of the sibling? Did you know that a bridge is a feminine word in German, but a masculine word in Spanish and that research shows that people associate different qualities to a bridge according to the gender used? Did you know that in French, font designers are looking into new characters that would include the different gender endings directly?
I find this all fascinating, and as much as language is a tool to express our way of thinking, it is also the tool that shapes the way we are able to think!